Garbiñe Iztueta: “Erronkarik politena askotan ildo berriak lantzea izaten da”

Garbiñe Iztueta (Tolosa, 1972), Ingeles eta Alemaniar Filologian lizentziatua da (1996), eta Filologia Modernoan doktore (2002). 1998az geroztik Euskal Herriko Unibertsitateko Ingeles eta Alemaniar Filologia eta Itzulpengintza sailean irakasle izan da. 2007tik 2011ra Letren Fakultateko Nazioarteko Harremanetarako eta Mugikortasun Programetarako dekanorde izan zen. Ikerketaren alorrean, alemaniar literaturaren eta Alemania eta Euskal Herriaren arteko kulturartekotasunaren inguruko gaiak izan ditu aztergai.

2017tik geroztik, Etxepare Euskal Institutuaren euskara hedatu eta sustatzeko zuzendaria izan da. Bere funtzioak euskararen nazioarteko proiekzioa bultzatzea; atzerriko unibertsitateetan euskararen presentzia, ikerketa eta ikasketa sustatzea; eta euskara atzerriko hizkuntza gisa irakasten duten irakasleen prestakuntza bultzatzea izango dira, besteak beste.

Hil honetan, Monika Madinabeitia filologo eta ikerlariak lekukoa hartu dio karguan. Iztueta, bide berri bati ekingo dio Euskal Herriko Unibertsitatean. Ikerketan eta irakaskuntzan arituko da aurrerantzean, besteak beste. Berarekin hitz egin dugu, Etxepare Euskal Institutuan izan duen sei urteko ibilbidea gogoratzeko, horren inguruan hausnarketa egiteko, eta etorkizunera begira hartuko duen norabidea hobeto ezagutzeko.

Nolakoa izan da sei urte hauetan izandako ibilbidea?

Esan daiteke mota ezberdinetako helburuak nituela nire aurrean  2017an hasi nintzenean.

Eremu  akademikoan 35  irakurletza inguru eta 8 katedra jada jardunean  ari  ziren. Berauek indartu eta sendotzea eta berriak epe luzerako lankidetza sendoak izatea helburu nagusietakoa zen. Sendotze helburu horretan irakurleen arteko saretzea eta etengabeko prestakuntza aukerak gehitzea eta hobetzea   lehentasunezkoa izan da, eta baita irakaskuntzaz gain irakurleek  nazioarteko  unibertsitateetan  kultur-ekintzen  bidez euskara eta euskal kultura ikusgaiago egin eta ikasleak dinamizatzeko baliabideak sendotzea ere. Ikasleei begira nazioarteko ikasketa prozesuaren hurrengo pausu  gisa irakurletzetako ikasleek beren ikerketa lanetan (Gradu Amaierako Lanetan, Master Amaierako Lanetan esate baterako) euskara eta euskal ,kultura iker ditzaten sustatzea ere jomugan tizan du.

Eremu  akademikotik harago helburu nagusia ere izan da Etxepare Institutuarentzat ildo berria txertatzea. Izan ere, 2018ra arte HABEtik (helduei euskara irakasten lan egiten duenen Eusko Jaurlaritzak finantzatutako erakundea)  kudeatu zen Euskara Munduan programa eta gure eremutik kanpoko egiaztagintza proben antolakuntza Etxepare Institutuan hartzeko eta indartzeko lan egin dugu. Horretarako HABErekin  elkarlanean Euskara Munduan-eko koordinatzaile berak jarraitzeak ezinbesteko balioa izan du, Etxepare Institutuak  ordu arte eguneroko jardunean  harreman  zuzena izan ez zuen Euskal Etxeetako euskararen irakaskuntza atala ezagutu  eta elkarlanerako  harremantzeko.

Hirugarren helburua ere izan da  euskararen arloko  hainbat  eragileekin (Euskalgintzaren Kontseilua, Euskalzaleen Topagunea, Soziolinguistika Klusterra, besteak beste) elkarlana  sustatu eta indartzea nazioarteko askotariko foroetan euskararen  ikusgaitasuna  indartzeko.

Esan beharrik ez dago, helburu bakoitza lantzea ikasgai handia izan dela niretzat eta euskararen nazioarteko zabalkundean lanean ari  diren hainbeste solaskiderekin lanean  aritzeko aukera ez nukeela inoiz izango  Etxepare Euskal Institutuan  aritu izan ez banintz.

Zeintzuk izan dira euskara sustatu eta hedatzeko zuzendaritzatik izan dituzun erronkak?

Erronkarik  politenak noski askotan ildo berriak lantzea izaten da. Eta zentzu honetan  Euskara Munduan programa HABEtik Etxepare Institutura etortzeko bidea prestatu eta kokatzea bide polita izan da, Etxepareko  beste  programekin harremanetan jartzea, irakurletzetako eta Euskal Etxeetako euskara irakasteko  sareak gerturatzea eta sinergiak sustatzea. Abian jarritako irakurletza eta katedra berriek ere aurretik lan  handia  eskatzen dute, emaitza ere asko  gozatzen  da.

Azken  sei urteotako erronkarik  hunkigarriena, noski, pandemia egoera kudeatzea izan da. Izan ere, euskararen nazioarteko irakaskuntzan eta sustapenean ari garenok, bakoitzak bere zeregin eta roletik, bai unibertsitateetan eta bai  Euskal Etxeetan, pandemia garaian elkarlana estutu dugu. Hori bakoitzaren saiakera eta esfortzu  bereziari esker izan da eta elkarrengandik hurbilago sentitu gara, loturak indartu direla esango nuke.

Etxepare Euskal Institutuan ibilbidea hasi aurretik, EHUko Ingeles eta Alemaniar Filologia eta Itzulpengintza Sailean irakasle izan zara eta ikerketa alorrean, Alemania eta Euskal Herriaren arteko kulturartekotasuna izan duzu aztergai. Zein izango da etapa berri honetan hartuko duzun norabidea?

Alemana eta alemaniar literatura irakastera itzuliko naiz, eta ikerketa lanetan jarraituko dut alemaniar eta euskal literaturan gurutzatzen diren gaiak, hausnarketak, kezkak eta ekarpenak aztertzen. Aleman Filologiako irakasle eta ikertzaile gisa hor ikusten  dut  egin dezakedan  ekarpena. Esate baterako, MINECOk finantzatutako eta Mari Jose Olaziregi irakasle eta ikertzaileak zuzendutako "GERNIKA(S)" ikerketa proiektuaren baitan, Gernika  oroimen leku  gisa egungo alemaniar literaturan nola azaltzen den eta memoriari zein ekarpen egiten dion ikertzen hasia naiz.